De maand mei stond in het teken van huidkanker, een belangrijk onderwerp aangezien één op de vijf mensen voor hun 75e de diagnose huidkanker krijgt. Hiermee is huidkanker de meest voorkomende kankersoort in België. Wat is huidkanker precies, en hoe kan je het risico hierop verlagen?
-
Wat is huidkanker?
Huidkanker is een type kanker dat zich op de huid ontwikkelt, meestal in de opperhuid - de bovenste laag van de huid. Het ontstaat wanneer de huidcellen zich ongecontroleerd gaan delen doordat hun DNA beschadigd is, meestal als gevolg van UV-straling. Ons lichaam heeft een natuurlijk beschermingsmechanisme tegen zonneschade, zoals de aanmaak van pigment (melanine), maar wanneer de balans tussen DNA-herstel en DNA-schade verstoord raakt, kan huidkanker ontstaan.
Soorten huidkanker:
Huidkanker komt in verschillende vormen voor, afhankelijk van de cellen waaruit deze ontstaat. De ene vorm komt vaker voor dan de andere. Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen melanoom en niet-melanoom huidkanker.
-
NIET-MELANOOM - 90% van de huidkankers
Niet-melanoom huidkanker blijft meestal beperkt tot de opperhuid en ontstaat vaak door langdurige blootstelling aan de zon. De twee meest voorkomende vormen zijn:
-
Basaalcelcarcinoom: De meest voorkomende vorm van huidkanker bij mensen met een lichte huid. Het lijkt op een glad knobbeltje, zweertje of eczeemplekje. De plekjes jeuken niet en doen geen pijn. Deze vorm geeft geen uitzaaiingen.
-
Plaveiselcelcarcinoom: Een kwaadaardige tumor die kan uitzaaien naar de lymfeklieren. Het komt vaak voor op plaatsen die veel aan de zon zijn blootgesteld zoals het gezicht, de handen of de onderarmen. Plaveiselcelcarcinoom uit zich als een licht roos knobbeltje of wondje dat niet geneest, langzaam groter wordt en pijn kan doen.
-
MELANOOM - 5% van de huidkankers
Melanoom is een agressievere vorm van huidkanker die niet beperkt blijft tot de opperhuid. Het kan uitzaaien en andere organen aantasten. Melanoom wordt veroorzaakt door een korte, intense blootstelling aan de zon, zoals tijdens een jaarlijkse zonvakantie.
Een melanoom ontstaat uit pigmentcellen - melanocyten - in de buitenste laag van de huid. Melanocyten produceren de kleurstof van onze ogen, haar en huid.
-
Weetje: Wist je dat een melanoom ook kan voorkomen op bijzondere plekken zoals in de ogen, onder de nagels of in het haar? Vergeet dus niet om ook deze zones te controleren op vreemde vlekjes.
Hoe ontstaat huidkanker?
UV-straling: UV-straling is de belangrijkste oorzaak van huidkanker. Langdurige en herhaalde blootstelling aan deze straling kan de huidcellen beschadigen en het risico op huidkanker verhogen. Zonnebrand, vooral in de kindertijd, verhoogt dit risico aanzienlijk. Zowel UVA- als UVB-stralen kunnen DNA-schade veroorzaken. UVB-stralen leiden tot directe DNA-schade door zonnebrand en celdood, terwijl UVA-stralen indirecte DNA-schade veroorzaken door vorming van vrije radicalen die zowel collageen als DNA aantasten.
-
Familiale aanleg: Een familiegeschiedenis van huidkanker verhoogt het persoonlijke risico. Als iemand in je nabije familie (ouders, broer, zus...) huidkanker heeft gehad, is het risico groter. Mensen die eerder huidkanker hebben gehad, lopen ook een hoger risico om het opnieuw te ontwikkelen.
-
Fototype: Ook je fototype kan een rol spelen, niet iedereen reageert hetzelfde op blootstelling aan UV-straling. Er zijn zes verschillende huidtypes die allemaal verschillend reageren op UV-straling. Mensen met een bleke huid en licht haar verbranden sneller en hebben hierdoor een hoger risico op huidkanker. Hoe donkerder de huid, hoe minder kwetsbaar die is voor UV-straling. LET OP: Dit betekent niet dat donkerdere huidtypes geen huidkanker kunnen ontwikkelen. Het gevaar bij deze huidtypes is dat huidkanker vaak pas in een later stadium ontdekt wordt.
Leeftijd: Huidkanker komt vaker voor bij oudere mensen vanwege hun langdurige blootstelling aan de zon gedurende hun leven.
-
Verzwakt immuunsysteem: Mensen met een verzwakt immuunsysteem, door ziekte of door inname van bepaalde geneesmiddelen, hebben een hoger risico op huidkanker. Hun lichaam is minder goed in staat om beschadigde huidcellen te herkennen en te herstellen.
Hoe herken je huidkanker?
Huidkanker kan zich op verschillende manieren manifesteren en is daarom soms moeilijk te herkennen. Hoewel men vaak denkt aan een vreemde donkere vlek, kan huidkanker er ook uitzien als een bleek, glad of glanzend bultje. Elke soort huidkanker is verschillend en heeft unieke kenmerken, wat leidt tot uiteenlopende symptomen. De meest voorkomende aanwijzing voor huidkanker is een onverklaarbare verandering op de huid. De belangrijkste symptomen zijn:
° Een wondje dat niet geneest
° Een ruw, makkelijk bloedend plekje
° Een vreemd rood of zwart gezwelletje
° Een verandering in kleur, vorm of grootte van een bestaand vlekje
-
Een melanoom is de vorm die we het meest linken aan huidkanker. Het verschijnt als een lichtbruin, donkerbruin of rood vlekje op de huid dat snel groeit. Een melanoom wordt vaak het "lelijke eendje" genoemd omdat het er anders uitziet dan de andere huidvlekjes.
-
Herken een melanoom met behulp van de ABCDE-regel:
° Asymmetry: Het vlekje is asymmetrisch en bestaat uit ongelijke helften
° Border: De rand is niet glad maar gekarteld
° Color: Het vlekje bestaat uit twee of meer dan twee kleuren
° Diameter: De diameter is groter dan 5 mm
° Evolution: Het vlekje verandert in vorm, kleur of grootte
Weetje: Wist je dat een melanoom ook kan ontstaan uit een bestaande moedervlek? Een moedervlek die plots groter wordt of van vorm verandert, kan een melanoom zijn. Ongeveer 30% van de melanomen ontstaat door een verandering van een gewone moedervlek, terwijl 70% nieuw ontstaat. Het is belangrijk om alert te zijn op veranderingen in de huid en bij twijfel steeds een arts te raadplegen.
-
Hoe voorkom je huidkanker? Enkele tips - WEREN - KLEREN - SMEREN:
WEREN:
Beperk blootstelling aan zonlicht: Vermijd de zon, vooral tussen 12 en 15 uur wanneer de zon het sterkst is.
-
Check de UV-index: Raadpleeg de UV-index en vermijd de zon als deze te hoog is.
Bescherm je kinderen: Hou kinderen, vooral jonger dan één jaar, altijd in de schaduw. Zonnebrand in de jeugd verhoogt de kans op huidkanker op latere leeftijd.
Weetje: Wist je dat de kans op huidkanker toeneemt met 80% als je meer dan 5x verbrandt tussen de leeftijd van 15 en 20 jaar?
-
Vermijd zonnebanken: Zonnebanken zijn zes keer sterker dan de middagzon en moeten daarom zeker vermeden worden.
-
KLEREN:
Draag beschermende kledij: Bescherm jezelf met kledij, een hoofddeksel en een zonnebril. Goede beschermende kledij kan een extra SPF factor van 30 geven. Kies wel steeds voor een dicht geweven stof en een donkere kleur.
Weetje: Wist je dat een natte witte T-shirt overeenkomt met een SPF2? Snorkelen in een witte T-shirt is dus niet zo'n goed idee!
-
SMEREN:
Smeer zonnecrème met een hoge SPF factor: Smeer zonnecrème royaal en breng deze elke twee uur opnieuw aan.
Weetje: Om goed beschermd te zijn, moet je 2 mg/cm2 zonnecrème gebruiken. Dit betekent dat je, als je een hele dag in de zon ligt, een halve tube zou moeten smeren. In de praktijk smeren we vaak maar 1/3 van de aanbevolen hoeveelheid! Dit betekent dat SPF30 nu slechts beschermt als SPF10 en SPF50 slechts als SPF16.
-
BIJKOMENDE TIPS:
Gebruik antioxidanten in huidverzorging: Antioxidanten zoals VIT C, VIT E of resveratrol helpen vrije radicalen afkomstig van UVA, blauw licht en IR te neutraliseren. Producten zoals de
Super Fluid van BABÉ en de
Frezyderm Velvet Sunscreen Collection bevatten antioxidanten voor een optimale bescherming van de huid.
-
Controleer jezelf regelmatig: Voer regelmatig zelfcontroles uit om verdachte plekjes op de huid op te sporen.
Enkele mythes ontkracht:
Mythe 1: In mijn dagcrème of foundation zit SPF, dus ik hoef geen zonnecrème te gebruiken
--> Dagcrèmes of foundations bieden vaak slechts SPF15, wat veel lager is dan de bescherming van een zonnecrème. Bovendien worden deze producten meestal maar één keer per dag aangebracht, waardoor de "om de 2 uur smeren" regel niet gerespecteerd wordt. Kies liever voor een gekleurde zonnecrème met SPF50, zoals de
BABÉ Super Fluid Color of
Frezyderm Sunscreen Velvet Color Face.
-
Mythe 2: Als ik niet in de zon lig, krijg ik een vitamine D tekort
--> 5 tot 30 minuten per dag zon op je gezicht, handen of benen is voldoende voor de aanmaak van vitamine D. Vermijd steeds de uren tussen 12 en 15 uur, wanneer de zon het sterkst is, en ga nooit onbeschermd in de zon.
-
Mythe 3: Ik kom niet buiten, dus ik hoef geen zonnecrème te gebruiken
--> UVA-stralen kunnen door de wolken en glas dringen, wat betekent dat je zelfs binnenshuis blootgesteld kan worden aan schadelijke straling. Ook blauw licht afkomstig van schermen kan huidveroudering veroorzaken. Dagelijks zonnecrème smeren, zelfs op bewolkte dagen is de boodschap!
-
Mythe 4: De zonnebank is veiliger dan de UV-straling van de zon
--> Ook al geloofde men dit vroeger, dit is allesbehalve waar! UVA-stralen in zonnebanken zijn zes keer sterker dan die van de middagzon en kunnen de huid ernstig beschadigen. Ze kunnen sproeten, rimpels, hyperpigmentatie en zelfs huidkanker veroorzaken.
-
Mythe 5: Ik verbrand zelden en word snel bruin, dus ik heb minder kans op huidkanker
--> Bruinen is een reactie van je lichaam op schadelijke UV-straling. Je lichaam maakt meer melanine (pigment) aan om de huid te beschermen, wat resulteert in een bruin zomerkleurtje. Hoewel meer pigment enige bescherming biedt, kan UV-straling nog steeds huidcellen beschadigen en muteren, wat tot huidkanker kan leiden.
-
Bescherm je huid goed door dagelijks zonnecrème te gebruiken en wees alert op veranderingen op je huid om huidkanker te voorkomen en vroegtijdig te detecteren. Ontdek het gamma van zonnebescherming op https://adephar.be/collections/zonneproducten.
-
Heb je een vreemd plekje op je huid en ben je ongerust? Raadpleeg dan je huisarts of dermatoloog. Vroege detectie kan levens redden!
-
Heb je nog vragen of nood aan persoonlijk advies? Contacteer ons. Ons team van apothekers helpt jou graag verder.
